M.2 nedir? NGFF ile aynı mıdır?

M.2, standart kuruluşları olan PCI-SIG ve SATA-IO tarafından geliştirilmiş olup PCI-SIG M.2 ve SATA Rev. 3.2 spesifikasyonlarında tanımlanmıştır. İlk önce Next Generation Form Factor (NGFF) olarak adlandırılmış, daha sonra 2013’te resmi kuruluşlar tarafından M.2 olarak yeniden adlandırılmıştır. Birçok kişi M.2’ye hala NGFF demektedir.

M.2 küçük form faktörü, Wi-Fi, Bluetooth, uydu navigasyon, Yakın Alan İletişimi (Near Field Communication – NFC), dijital radyo, Wireless Gigabit Alliance (WiGig), Wireless WAN (WWAN) ve Katı Hal Sürücüleri (SSD) gibi birçok eklenti kart türünde kullanılmaktadır.

M.2’nin, sadece SSD’lere özel form faktörüne ilişkin bir alt grubu vardır.

Tek taraflı ve çift taraflı nedir?

M.2 spesifikasyonları, boş alan kısıtlaması olan bazı gömülü uygulamalar için 3 farklı Tek Taraflı sürüm (S1, S2 ve S3) ve 5 Çift Taraflı sürüm (D1, D2, D3, D4 ve D5) olmak üzere farklı M.2 SSD kalınlıkları öngörmektedir. Bazı platformlar, M.2 konektörlerinin altındaki alanın sınırlı olması nedeniyle belirli gereksinimlere sahip olabilir.

Farklı M.2 SSD boyutları nelerdir?

SSD tabanlı M.2 modüllerinde en sık görülen boyutlar; 22 mm genişlik x 30 mm uzunluk, 22 mm x 42 mm, 22 mm x 60 mm, 22 mm x 80 mm ve 22 mm x 110 mm olanlarıdır. Yukarıdaki boyutlardaki kartların adlandırılma sistemi şu şekilde olacaktır: İlk iki rakam, Genişliği (hepsi 22 mm) ve diğer rakamlar (30 mm – 110 mm) Uzunluğu gösterir. Bu durumda M.2 SSD’ler; 2230, 2242, 2260, 2280 ve 22110 olarak ifade edilir.

Aşağıdaki resimde 2.5 inç SSD ve 2242, 2260 ile 2280 M.2 SSD’ler gösterilmiştir:

Neden farklı uzunluklardadırlar?

Uzunluklarının farklı olmasının 2 nedeni vardır:

1. Farklı uzunluklar, farklı SSD sürücü kapasiteleri sağlar. Sürücü ne kadar uzun olursa, üzerine o kadar fazla NAND Flash yongası ve bir denetleyici ile belki de bir DRAM bellek yongası takılır. 2230 ve 2242 uzunlukları, 1-3 adet NAND Flash yonga desteklerken 2280 ve 22110 olanlar, 8 adede kadar NAND Flash yonga destekler; ki bu da en büyük M.2 form faktöründeki 2TB’lık SSD’nin kullanılmasını sağlar.
2. Sistem kartındaki yuva alanı, M.2’nin boyutunu sınırlandırabilir. Bazı dizüstü bilgisayarlar, önbelleğe alma işlemleri için M.2’yi destekleyebilir ama sadece bir 2242 M.2 SSD’yi barındıracak çok küçük bir alana sahiplerdir (2230 M.2 SSD’ler daha küçüktür ama 2242 M.2 SSD’nin takılacağı çoğu durumda onlara ihtiyaç duyulmaz).

M.2 SSD, mSATA SSD ile aynı mıdır?

Hayır, ikisi farklıdır. M.2, hem SATA hem de PCIe depolama arabirimini desteklerken mSATA, yalnızca SATA’yı destekler. Fiziksel olarak da farklı görünürler ve aynı sistem konnektörlerine takılamazlar.

M.2 2280 (yukarıda) ve mSATA karşılaştırılması. Uyumsuz oldukları yuvalara yerleştirilmelerini önleyen anahtarlara (veya “V” şeklindeki tırnaklara) dikkat edin.

Bu neden tasarlandı?

M.2 form faktörü, SSD’ler gibi küçük form faktörüne sahip kartlara birden fazla seçenek sağlamak amacıyla geliştirildi. SSD’ler önceden, en küçük form faktörü için mSATA’nın eline bakıyordu ama mSATA, 1 TB kapasiteye uygun maliyetle yükseltilemiyordu. Sorunun çözümü, farklı M.2 SSD kart boyutlarına ve kapasitelerine olanak sunan M.2 spesifikasyonuydu. M.2 spesifikasyonu, sistem üreticilerinin ihtiyaç duyulduğunda yüksek kapasitelere genişletilebilecek ortak bir küçük form faktörünü standartlaştırmalarını sağlar.

Farklı modül anahtarları ne anlama gelir?

M.2 spesifikasyonunda, M.2 kart veya yuva arabiriminde, çoğu daha sonra kullanılmak üzere tahsis edilen 12 anahtar veya tırnak tanımlanmıştır:

Şu anda tanımlanmış M.2 Anahtarları (yalnızca B ve M, M.2 SSD’ler için geçerlidir)
Kaynak: All About M.2 SSDs, SNIA, June 2014.

Özellikle M.2 SSD’ler için sık kullanılan 3 anahtar vardır:

1. B-anahtarlı kenar konnektörü, aygıtınıza bağlı olarak SATA ve/veya PCIe protokolünü destekleyebilir, ancak PCIe veri yolunda yalnızca PCIe’nin 2 katına kadar (1000 MB/sn) performansı destekleyebilir.
2. M-anahtarlı kenar konnektörü, aygıtınıza bağlı olarak SATA ve/veya PCIe protokolünü destekleyebilir ve PCIe veri yolunda PCIe’nin 4 katına kadar (2000 MB/sn) performansı destekleyebilir; aynı şekilde ana bilgisayar sistemi de 4 katına kadar performansı destekler.
3. B+M anahtarlı kenar konektörü, aygıtınıza bağlı olarak SATA ve/veya PCIe protokolünü destekleyebilir, ancak PCIe veri yolunda yalnızca 2 kata kadar performansı destekleyebilir.

Farklı anahtar türlerinin etiketi çoğu zaman, M.2 SSD’nin kenar konnektörünün üzerinde veya yakınında (ya da altın parmaklarda) ve aynı zamanda M.2 yuvasının üzerinde bulunur.

B anahtarlı M.2 SSD’lerin, M anahtarlı M.2 SSD’lere (5) göre kenardaki (6) pim sayısının farklı olduğunu unutmayın. Bu asimetrik düzen, kullanıcıların M.2 SSD’leri ters çevirip B anahtarlı M.2 SSD’yi M anahtarlı yuvaya takma (veya tam tersi) girişiminde bulunmalarını önler.

Bunu tercih etme nedenleri nelerdir?

Tüm M.2 SSD’ler, sistem kartlarındaki M.2 yuvalarına gömülü olarak takılır. M.2 form faktörü, küçük ayak izi sayesinde daha yüksek bir performans sağlar ve ileride SSD’de teknik geliştirmeler yapılmasına yol açar. Ayrıca güç veya veri kablosu gerektirmediği için, kablo yönetimi zahmetini ortadan kaldırır. mSATA SSD’ler gibi M.2 SSD’ler de yuvaya takılarak monte edilir.

Hangi sistemlerde çalışır?

M.2 SSD’yi destekleyen birçok dizüstü bilgisayar ve anakart bulunmaktadır. Lütfen M.2 SSD satın almadan önce uyumluluk açısından cihazınızın sistem tercihlerine ve kullanım kılavuzuna bakın.

M.2 SSD’leri kullanabilmek için özel bir sürücü gerekiyor mu?

Hayır. Hem SATA hem de PCIe M.2 SSD’ler, işletim sisteminde yerleşik olan AHCI sürücüleri kullanır. Ancak kullanabilmeniz için M.2 SSD’yi sistem BIOS’unda etkinleştirmeniz gerekebilir.

M.2 SSD’yi neden BIOS’ta etkinleştirmem gerekiyor?

Belirli durumlarda M.2 SSD yuvası, PCIe geçitlerini veya SATA bağlantı noktalarını, anakarttaki diğer aygıtlarla paylaşabilir. Aynı anda her iki bağlantı noktasını kullanmak, aygıtlardan birini devre dışı bırakabileceğinden lütfen anakartınızın teknik belgelerini gözden geçirerek ayrıntılı bilgi edinin.

B+M anahtarını kullanmanın avantajı nedir?

Bir M.2 SSD’deki B+M anahtarları, uygun SSD protokolü destekleniyorsa (SATA veya PCIe), çeşitli anakartlarda çapraz uyumluluğa olanak sağlar. Bazı anakartların ana bilgisayar konektörleri, yalnızca M-anahtarlı SSD’leri destekleyecek şekilde tasarlanmışken diğerleri B-anahtarlı SSD’leri destekleyecek şekilde tasarlanmış olabilir. B+M anahtarlı SSD bu sorunu çözmek üzere tasarlanmıştır; ancak yine de bir yuvaya M.2 SSD takıldığında çalışacağı garanti edilemez. Çünkü bu, M.2 SSD ve anakart arasında paylaşımlı protokol bulunmasına bağlıdır.

Anakartımın hangi uzunluktaki M.2 SSD’leri desteklediğini nasıl öğrenebilirim?

Hangi uzunlukların desteklendiğini öğrenmek için her zaman anakart/sistem üreticisinin bilgilerine bakmanız gerekir. Ancak birçok anakart 2260, 2280 ve 22110’u desteklemektedir. Çoğu anakartlar, farklı sabitleme vidası delikleri sayesinde 2242, 2260, 2280, hatta 22100 M.2 SSD’lerin kullanılmasına olanak tanır.. Anakart üzerindeki boş alan miktarı, yuvaya sabitlenip kullanılabilecek M.2 SSD boyutunu sınırlandırır.

“Yuva 1, 2 veya 3” ifadesi ne anlama gelir?

Farklı yuva türleri, belirli bir yuvada belirli aygıt türlerinin desteklenmesini gerektiren M.2 spesifikasyonunun bir parçasıdır.

Yuva 1; Wi-Fi, Bluetooth®, NFC ve WI Gig için tasarlanmıştır.

Yuva 2; WWAN, SSD (önbelleğe alma) ve GNSS için tasarlanmıştır.

Yuva 3; SSD’ler için tasarlanmıştır (hem SATA hem de PCIe, 4 kata kadar performans)

M.2 SSD’ler, çalışırken tak-çıkar tip midir?

Hayır, M.2 SSD’ler çalışırken takıp çıkarılabilecek şekilde tasarlanmamıştır. Lütfen M.2 SSD’leri, sistem kapalı durumdayken takıp çıkarın.

M.2 SATA SSD’ler, normal 2.5” SATA veya mSATA SSD’lerden daha mı hızlı?

Performansları aynı olabilir. Bu durum ayrıca; SSD’lerin kullandığı ana bilgisayar sistemi içindeki denetleyiciye, dahili yerleşime ve her SSD’nin içindeki denetleyiciye de bağlıdır. SATA 3.0 spesifikasyonu, 2.5” veya mSATA ya da M.2 SSD form faktörlerinde en fazla 600 MB/s hızı destekler.

PCIe M.2 SSD’yi, yalnızca-SATA M.2 bağlantı noktasına veya tam tersi bağlarsam ne olur?

Ana bilgisayar sistemi, PCIe protokolünü desteklemiyorsa, PCIe M.2 SSD büyük olasılıkla BIOS tarafından görülmeyecek ve bu nedenle sistemle uyumsuz olacaktır. Aynı şekilde, yalnızca PCIe M.2 SSD’leri destekleyen bir yuvaya SATA M.2 SSD takılırsa, SATA M.2 SSD kullanılamayacaktır.

PCIe x4 M.2 SSD’yi, yalnızca PCIe x2 hızlarını destekleyen bir bağlantı noktasına takarsam ne olur?

PCIe M.2 SSD yalnızca, o anakarttaki PCIe x2 (2 geçitli işlevsellik) hızlarında çalışabilecektir. PCIe x4 hızlarını destekleyen bir anakart satın alırsanız x4 kapasitedeki M.2 SSD’nizin, o ortamda beklendiği şekilde çalışması gerekir. Ayrıca sistem kartlarında, PCIe geçitlerinin toplam sayısının aşılabileceği, PCIe M.2 x4 SSD’yi 2 geçit veya sıfır geçitle kısıtlayan PCIe sınırlamaları vardır.

Farkları nedir?

M.2, fiziksel form faktörüdür. SATA ve PCIe, depolama arabirimini işaret eder. Temel farklılık, performans ve M.2 SSD tarafından konuşulan protokoldür (dil).

M.2 spesifikasyonu, SSD’ler için hem SATA hem de PCIe arabirimini barındıracak şekilde tasarlanmıştır. M.2 SATA SSD’leri, tipik 2.5 inç SATA SSD’lerde şu anda kullanılmakta olan aynı denetleyiciyi kullanacaktır. M.2 PCIe SSD’ler, PCIe protokolünü desteklemek için özel olarak tasarlanmış bir denetleyici kullanacaktır. Bir M.2 SSD, yalnızca bir protokolü destekleyebilir ama bazı sistemlerde, SATA veya PCIe’yi destekleyebilen M.2 yuvaları bulunur.

Bir M.2 SSD, hem SATA’yı hem de PCIe’yi destekler mi?

Hayır. Bir M.2 SSD, ya SATA’yı ya da PCIe’yi destekler. Aynı anda her ikisini de desteklemez. Ayrıca üreticiler tarafından, ya SATA’yı ya da PCIe’yi veya bazı durumlarda her ikisini de destekleyecek sistem kartı yuvaları belirlenecektir. Hangi teknolojilerin desteklendiğini kontrol etmek için sistem kılavuzunuza bakmanız önemlidir.

M.2 PCIe SSD’ler, M.2 SATA SSD’lerden daha mı hızlı?

SATA 3.0 spesifikasyonu yaklaşık 600 MB/s maksimum hızla sınırlı olduğundan, PCIe arabirimi daha hızlıdır. PCIe Gen 2 x2 geçitleri, 1000 MB/s hıza kadar ve Gen 2 x4 geçitleri 2.000 MB/s hıza ve Gen 3 x4 geçitleri 4000 MB/s hıza kadar veri aktarımı yapabilir.